Vorige week mocht ds. Cornelie Vreugdenhil de Classis toespreken op haar laatste vergadering als jongste dienstdoende predikant. De speech werd enthousiast ontvangen. Deze toespraak over het geloof in de toekomst van de kerk willen we u daarom ook zeker niet onthouden. Van harte aanbevolen !!
Goedenavond broeders en zusters,
Als jongste dienstdoende predikant ben ik van de generatie Dominee 2.0, het manifest dat een aantal jaar geleden stof op deed waaien. Ik behoor tot de generatie predikanten die meestal niet schroomt zich uit te spreken over hun visie op de kerk… Maar persoonlijk ben ik niet iemand van grootse toekomstbeelden. Toch ga ik vanavond het woord tot u richten. Dat doe ik omdat ik van harte geloof in de toekomst van de kerk en omdat de kerk mij erg dierbaar is. Daarover wil ik vanavond iets met u delen. Geen verhaal over welke beleidsveranderingen de kerk nodig heeft, maar een verhaal over geloof en vertrouwen.
Tijdens mijn studie, nog maar een aantal jaar geleden, kwam ik regelmatig mensen tegen die niets van deze beroepskeuze begrepen. Niet alleen buiten maar ook binnen de kerk vroegen mensen of ik niet beter een ander vak kon kiezen om te zorgen dat ik ook in de toekomst mijn geld kon verdienen. Misschien hebben die mensen gelijk, het is niet per se een gegeven dat er in de toekomst in de kerk een plaats is waar ik als predikant een traktement verdien.
Maar wat ze vaak bedoelen, is niet dat ze in de toekomst voor mij geen plaats als predikant zien, maar dat ze geen toekomst zien voor de kerk als geheel. Ze wijzen op de leegloop van kerken en op het dominante seculiere spreken in de samenleving. Ze denken aan vergrijsde kerken in de marge van de samenleving en kerkgebouwen die gesloten worden. Zij denken dat het instituut kerk in de toekomst zal verdwijnen. En als er iets is dat ik u vanavond mee wil geven, dan is het dat ik daar niet bang voor ben. Ik geloof niet in een toekomst zonder de kerk. Ik geloof niet in een toekomst zonder kerk omdat ik geloof in de Heer van de kerk.
Ten diepste is kerk-zijn een gemeenschap zijn. Zo begon de kerk, met een groep mensen die een gemeenschap vormden. Een gemeenschap die ze niet zelf uitgekozen hadden maar waartoe ze door God geroepen werden. Deze gemeenschap was niet het idee van mensen, maar het idee van Jezus zelf die mensen samen bracht om samen te geloven. Jezus gaf mensen aan elkaar om in deze wereld samen op weg te gaan, samen Gods woord te lezen, samen het brood te breken en in liefde te delen. En al is onze kerk misschien in sommige opzichten weg gegroeid van hoe het ooit begon, toch is het ook in onze kerken nog steeds Christus die een gemeenschap van mensen samen roept. Die mensen geloof, hoop en liefde schenkt. Ik zie in de kerk, vooral wanneer we rondom de doopvont staan, geweldige tekenen van Gods trouw. Hij strekt zich steeds uit naar weer een nieuwe generatie mensen.
Dat maakt de kerk overigens niet perfect. Onze kerk is ook veel mensenwerk. In de kerk komt een groep gebrekkige, zondige mensen bij elkaar. Geen wonder dat het ook in de kerk zo vaak misgaat. Het zijn ook in de kerk net mensen… Maar als het goed is, zijn het in die kerk wel mensen die leven van genade en mensen die bereid zijn om ook anderen in die genade aan te zien. In de kerk oefenen we steeds elkaar te vergeven zoals Christus ons vergeven heeft, en dan weer moedig samen verder te gaan.
In de kerk komt Gods werk en mensenwerk bij elkaar. Maar omdat het niet alleen maar mensenwerk is en niet alleen maar ons idee, heb ik er alle vertrouwen in dat de kerk onze misstappen en fouten wel zal overleven. Christus heeft ons door de eeuwen heen getoond hoe hij in iedere generatie gelovigen samenriep om Zijn Woord te verkondigen en Zijn liefde voor een gebroken wereld te delen. Ik heb er alle vertrouwen in dat God die beloften ook in de komende generaties zal waarmaken.
Dat betekent niet dat de kerk in de komende generaties niet zal veranderen. Ik zie een kerk waarin volksgeloof en consumptiechristendom steeds meer verdwijnt. Ik zie jongeren een bewuste keuze maken voor geloof en discipelschap. Ik zie een zoektocht naar een authentiek geloof en een bijpassende levensstijl. Ik zie mensen elkaar ook steeds meer opzoeken en vormen in kleine groepen, bijbelkringen en gemeenschappen. Ik zie hoe mensen vragen stellen naar onze missie en gedrevenheid. Hoe mensen willen horen waar het echt over gaat en waar God hen van wil redden. Ik zie mensen zoeken naar woorden van eeuwig leven, liefst gesproken in verstaanbare taal. Ik hoor mensen vragen: ‘leer mij bidden’ en ‘leer mij Bijbellezen’. Ik zie hoe God mensen roept, ook vandaag, om met Hem te leven. Ik zie hoe die mensen elkaar nodig hebben om samen te geloven, om samen Gods Woord te bestuderen, het brood te breken en het lijden van onze Heer te gedenken. Dat is voor mij de kern van kerk-zijn en ik geloof dat die kern niet zal verdwijnen. Hoe onze kerkstructuren, modellen en gebouwen er in de toekomst uit zullen zien, is een heel andere vraag. Laten we daarin vooral biddend zoeken.
Want dat de Geest werkt in de kerk en ons naar de toekomst wil leiden, daar geloof ik heilig in. Daar draag ik ook graag mijn steentje aan bij door te dienen waar God roept. Ik denk dat er ook voor ons vragen en taken liggen om aan te werken. Ik ben niet blind voor de groepen mensen die afhaken omdat hun geloof verflauwt. Ik ben niet blind voor jongeren die de taal van de kerk niet meer spreken en niet mee kunnen komen in de woordcultuur. Daar moeten we als dominees en kerkenraden een wijze weg in zoeken zodat we de kostbare boodschap van Gods genade niet laten verduisteren door kerktaal, vormen of lauwigheid. Wat mij betreft is het belangrijk dat we mensen steeds opnieuw helpen om het geloof te ontdekken en verwoorden. Dat we hen de ruimte geven om te zoeken waar Gods Geest hen heen leidt.
Wat dat betreft steun ik het uitgangspunt van de nota kerk2025 van harte. Het begon met het ‘back to basics’. Laten we de kern van ons geloven en kerk-zijn niet uit het oog verliezen, het reddende evangelie van Gods genade en liefde. En wat mij betreft, laten we dan ook de bouwstenen van een geestelijk leven blijven aanleren. Het persoonlijk gebed en Bijbellezen om de relatie met God levend te houden. Ik merk dat jongeren en ouderen die ik spreek, de vaardigheden van bidden en Bijbellezen willen leren en hun spiritualiteit willen ontwikkelen. Laten we hen ook leren om onderling open en eerlijk over hun geloof, hun twijfels en hun vragen te spreken. Laten we hen leren om ook samen met elkaar te bidden. En laten we zorgen dat de kerk een veilige plaats is waar mensen serieus genomen worden en mee mogen doen.
Zo kan ook de komende generatie zich de geloofsgemeenschap eigen maken en haar verrijken en verder opbouwen. Want de kerk van de toekomst is de kerk van de komende generaties. Het is de kerk van mijn zoontje, nu twee jaar oud, die vanavond boos ging slapen omdat hij niet met zijn moeder mee mocht naar de ‘kerk’. Ik hoop dat zijn enthousiasme blijft en dat hij in de toekomst deel zal zijn van een geloofsgemeenschap. Een gemeenschap waar het evangelie van Jezus Christus verkondigd wordt, waar gedoopt wordt en het brood wordt gebroken. Die kerk zal vast anders zijn dan de kerk waar zijn mama predikant is. Maar de God van die kerk blijft gelukkig dezelfde.
